W latach 50tych XX wieku Arktyka stała się strategicznie ważnym
obszarem. Ze względu na działające w tym rejonie atomowe łodzie
podwodne pomiary zasięgu i grubości pokrywy lodowej
wykonywano od tego czasu regularnie.
Pomiary wykazują regularny i znaczący spadek zasięgu pokrywy lodowej. Uwagę zwraca też coraz szybsze tempo tego procesu.
Wykres minimalnej pokrywy lodowej pokazuje rok 2005 jako rok o najmniejszym zasięgu pokrywy lodowej. Tymczasem nowsze dane pokazują, że w roku 2007 zasięg pokrywy lodowej zmalał od tego czasu o kolejne 25%, do poziomu niecałych 4 mln km2. To jeden z szokujących przykładów, jak szybko postępują zmiany klimatu.
Średni (mediana) zasięg pokrywy lodowej w latach 1979-2000 (kolor żółty), w roku 2005 (kolor zielony) i w roku 2007 (kolor czerwony).
Kiedy Słońce świeci na lód, ten odbija 90% padającego światła, jedynie 10% jest pochłaniane i wyświecane przez ziemię w podczerwieni. Jeśli w wyniku podniesienia się temperatury woda nie jest pokryta lodem, sytuacja wygląda dokładnie odwrotnie – woda pochłonie 90% padającej energii, nagrzewając się i wyświecając energię w podczerwieni, które to promieniowanie zostanie uwięzione przez gazy cieplarniane.
http://svs.gsfc.nasa.gov
Obejrzyj którki filmik pokazujący zjawisko odbijania promieni słonecznych (NASA).
W wyniku tego nagrzewania rośnie temperatura, co powoduje dalszy
zanik pokrywy lodowej i jeszcze większe nagrzewanie. Właśnie to
dodatnie sprzężenie zwrotne odpowiada za tak wysoką czułość pokrywy
lodowej Arktyki na temperaturę i jej zanik.
Załączony rysunek pokazuje względną zmianę temperatury w okolicach równikowych i okołobiegunowych.
Względna zmiana rejestrowanych temperatur na różnych szerokościach geograficznych
Naukowcy przewidują dalsze przyspieszanie tego procesu. Szacuje się, że około 2040 roku będzie następować całkowite stopienie się lodów Arktyki w lecie. Stan taki będzie miał miejsce po raz pierwszy o 3 milionów lat.
www.research.noaa.gov
Zanik pokrywy lodowej będzie mieć bardzo znaczące i różnorodne
następstwa. Istnienie wielu zwierząt polarnych będzie zagrożone.
Nastąpi kres kultury i sposób życia Eskimosów. Z drugiej strony nastąpi
zanik pokrywy lodowej Arktyki może mieć korzystny wpływ ekonomiczny –
nastąpi otwarcie północnej drogi wodnej i pojawienie się możliwości
eksploatacji bogactw Arktyki, w tym złóż gazu i ropy naftowej. Już
teraz Rosja, w związku z zanikiem lodów i perspektywami ekonomicznego
wykorzystania bogactw Arktyki, wysłała na biegun wyprawę i żąda
wyłączności na eksploatację bogactw naturalnych na oceanie Arktycznym
aż po biegun. Spotyka się to ze sprzeciwem innych krajów, w tym
mających tereny nad Oceanem Arktycznym – Stanów Zjednoczonych, Kanady,
Norwegii i Danii (Grenlandia), które również myślą o eksploatacji
tamtejszych bogactw naturalnych.
Topnienie lodów Arktyki nie tylko gwałtownie zwiększa temperaturę na
dużych szerokościach geograficznych. Może też mieć wpływ na przerwanie
cyrkulacji oceanicznej na północnym Atlantyku i zanik ciepłego
Golfsztromu (Prądu Zatokowego). Zaniku Prądu Zatokowego mógłby
spowodować czasowe sprowadzenie na Europę temperatur epoki lodowcowej w
środku globalnego ocieplenia.
